ကိုကြီးဇော် ( မုန်တိုင်း )

ဉာဏ္ေတာ္ သံုးေပ ခန္႔မွ်ရွိ၍ စက်င္ေက်ာက္သားအစစ္ျဖင့္ ထု ဆစ္ထားၿပီး အမွတ္တမဲ့ၾကည့္လွ်င္ ဆင္းတုေတာ္မ်ားမွာ တူသေယာင္ ရွိေသာ္လည္း ေသခ်ာၾကည္ညိဳပါက မ်က္ႏွာေတာ္ၿပံဳးေနသည့္ဟန္၊ တည္ ၿငိမ္စြာ မ်က္လႊာခ် ဖလသမာပတ္ ဝင္စားသည့္ဟန္၊ က႐ုဏာအၿမိဳက္ ေဆးတိုက္ေကြၽးေနသည့္ဟန္ ရွိေန သည္။
မန္ဆူေစတီေတာ္ႀကီး၏ အာ႐ံုခံ တန္ေဆာင္းဘက္တြင္လည္း တနဂၤ ေႏြေထာင့္ ေခါင္းေလာင္းသံက မၾကာ မၾကာ အခ်က္ညီညီထုိးသံကိုၾကားရ သည္။ ထိုေခါင္းေလာင္းေတာ္၏ ေကာင္းမႈရွင္မွာ ဘႀကီးေတာ္မင္းတ ရားလက္ထက္၊ အမတ္ႀကီး ဦးေပၚဦး က ၁၁၉၆ ခုတြင္ သြန္းေလာင္းလွဴ ဒါန္းခဲ့သည့္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးျဖစ္၏။ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး၏ သက္ တမ္းမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၇၄ ေက်ာ္ရွိခဲ့ၿပီး အမတ္ႀကီးဦးေပၚဦးေကာင္းမႈ နိဗၺာန္ ဆု ဟုေခါင္းေလာင္းစာ ကဗၺည္း ေရးထိုးထားခဲ့ေလသည္။
ေစတီေတာ္ ဘက္စံုမြမ္းမံျခင္း
(ပထမအႀကိမ္)
ဘႀကီးေတာ္မင္းတရားလက္ ထက္ ေကာဇာ ၁၁၉၆ တြင္ အမတ္ ႀကီး ဦးေပၚဦးသည္ မန္ဆူေစတီေတာ္ ႀကီးကို ပထမဦးစြာÓဏ္ေတာ္ျမႇင့္၍ ဘက္စံုျပဳျပင္ ပူေဇာ္ခဲ့သည္။ တနဂၤေႏြ ေထာင့္တြင္လည္း အသံသာသည့္ ေခါင္းေလာင္းႀကီးတစ္လံုးကို ကမၺည္း ထုိးလွဴဒါန္းခဲ့သည္။
ဒုတိယအႀကိမ္ ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း
၁၃၁၃ ခုႏွစ္ ၁၉၁၅ တြင္ အစဥ္အဆက္ေစတီေတာ္အက်ိဳးေဆာင္ ေဂါပကအဖြဲ႕မ်ားႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ ဘုရားဖူးေဝေနယ်မ်ား၊ လား႐ႈိး ၿမိဳ႕ သူၿမိဳ႕သားတို႔၏ ေကာင္းမႈအစုစုျဖင့္ ဂႏၶကုဋီတုိက္အတြင္းမွ ဗုဒၶ႐ုပ္ပြား ေတာ္ျမတ္ႀကီးတို႔ကို ေရာင္ေတာ္ ဖြင့္ျခင္း၊ မုခ္ေပါက္အသစ္တည္ ေဆာက္ျခင္း၊ ေစတီေတာ္အား Óဏ္ေတာ္ျမႇင့္ျခင္းတို႔အျပင္... အာ႐ံု ခံဓမၼာ႐ံု၊ ဓမၼစႀကၤာျပတုိက္တို႔ကို ၁၃၃၄ ခုႏွစ္ ၁၉၇၂ တြင္ ေဆာက္ လုပ္ၿပီးစီးခဲ့ၿပီး ရာသီဥတု ဒဏ္ခံ ေနရသည့္ တစ္ပဲ ဇရပ္ကိုလည္း ေကာင္းမႈရွင္မ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့ သျဖင့္ ကုသိုလ္အက်ိဳးဆက္အေန ျဖင့္ ျပဳျပင္မြမ္းမံႏိုင္ခဲ့သည္။
တတိယအႀကိမ္ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း
၁၃၅၆ ခုႏွစ္-(၁၉၉၄) ခုႏွစ္ တြင္ အေရွ႕ေျမာက္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တုိင္းမႉး၏ဦးေဆာင္မႈျဖင့္ မန္ဆူေစ တီေတာ္ႀကီး၏လံုးပတ္ေတာ္ႀကီးကို Óဏ္ေတာ္ဖြင့္၍ အရံေစတီ ၂၄ ဆူႏွင့္ မုခ္ဦး၊ တန္ေဆာင္း၊ ျပာႆဒ္ တို႔ကို မြမ္းမံခဲ့ႏိုင္ၿပီး ၁၃၆၈ ခုႏွစ္ (၁၉၉၈) တြင္ ေရစက္သြန္းခ်လွဴဒါန္း ႏိုင္ခဲ့သည္။ ၁၃၆၉ ခုႏွစ္ (၁၉၉၉) တြင္ ဘုရားပိဋကတ္တုိက္ အသစ္ တစ္ေဆာင္ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခဲ့ရာ က်ပ္ သိန္း ၂၆ဝေက်ာ္ခန္႔ ကုန္က် ခဲ့ပါ သည္။
စတုတၳအႀကိမ္ ျပဳျပင္မြမ္းမံျခင္း
မန္ဆူေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီး၏ စိန္ဖူးေတာ္၊ ငွက္ျမတ္နားေတာ္ႏွင့္ ထီးေတာ္၊ ဘံုအဆင့္ဆင့္တို႔ကို ေရႊ သကၤန္းကပ္လွဴပူေဇာ္ျခင္းႏွင့္ လံုး ေတာ္ျပည့္ ေၾကးျပားခံေရႊသကၤန္း ကပ္လွဴျခင္းတို႔ကို ၂၇-၉-ဝ၈ ေန႔ တြင္ အေရွ႕ေျမာက္တုိင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္ တုိင္းမႉး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္သန္းထြဋ္မွ နာယကဆရာေတာ္ႀကီးမ်ား၏ ၾသဝါ ဒကိုခံယူ၍ ၁-၁ဝ-ဝ၈ ေန႔မွ စတင္ ၿပီး ၅ ရက္ေန႔ထိ အသံမစဲ ပ႒ာန္း ရြတ္ဖတ္ပူူေဇာ္ပြဲႏွင့္ က်င္းပျပဳလုပ္ခဲ့ ၿပီး တုိင္းမႉးဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ သန္းထြဋ္ က ဇနီးေဒၚခ်ယ္ရီအမႉးျပဳေသာ အမ်ား ျပည္သူေဝေနယ်ဘုရားဖူးတို႔ ေပါင္း စုလွဴဒါန္းေငြ က်ပ္သိန္း ၇ဝဝ ေက်ာ္ ခန္႔ႏွင့္ ၁၃၇ဝ ျပည့္ႏွစ္ တန္ ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔ ၁၂-၁၁-ဝ၈ ေန႔တြင္ ေရႊသကၤန္း ကပ္လွဴပူေဇာ္ႏုိင္ ခဲ့သည္။
ယခုဆိုလွ်င္ မန္ဆူေစတီေတာ္ ႀကီး၏ သက္တမ္းမွာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၂၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရွိခဲ့ၿပီး၊ ေစတီေတာ္ႀကီး သည္ ေစာင္းတန္းအျမင့္ ၁၁၇ ေပ၊ ေတာင္ ႏွင့္ ေျမာက္ရင္ျပင္အက်ယ္ ၁၃ဝ ေပ၊ ပစၥယံသံုးဆင့္ႏွင့္တကြ ရွစ္ေျမႇာင့္ပံုစံ ျပဳ၍ အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာတြင္ ေန႔နံရွစ္ ခြင္ မုခ္ေပါက္မ်ား၌ ဘုရား႐ုပ္ပြား ေတာ္မ်ားႏွင့္ ပူေဇာ္ထားရွိသည္။
ေစတီေတာ္အျမင့္ Óဏ္ေတာ္ ၁ဝ၈ ေပ ၉လက္မ၊ ထီးေတာ္မွ စိန္ဖူးေတာ္ ၁၆ေပ ၆လက္မ၊ ငွက္ ေပ်ာဖူး ၅ ေပ ၉ လက္မ၊ ၾကာ ေမွာက္ ၾကာလွန္ ၇ ေပ ၇ လက္မ ဘံုကိုးဆင့္ ပါေဖာင္းရစ္ထိ ၁၃ ေပ ၄ လက္မ၊ သပိတ္ေမွာက္ ၅ ေပ ၈ လက္မ၊ ေခါင္းေလာင္း ၁၁ ေပ၊ ဂႏၶကုဋီ ၂၄ ေပ၊ ၾကည္ဝန္း ၄ ေပ ၆ လက္မ၊ ပထမ ပစၥယံ ၇ ေပ ၄ လက္မ၊ ဒုတိယပစၥယံ ၆ ေပ ၆ လက္မ၊ တတိယပစၥယံ ၆ေပ ၇ လက္မႏွင့္ ေစတီေတာ္သံေတာင္၊ ဘိနပ္ေတာ္ ၁၂ဝ ေပရွိသည္။ အရံ ေစတီ ၂၄ ဆူႏွင့္ ဝန္းရံထားသည္။
လက္ရွိနာယက ဆရာေတာ္ႀကီး ဘဒၵႏၲေကာ႑ည (ဒု)ဥကၠဌ ျပည္ နယ္သံဃနာယက၊ မန္ဆူေက်ာင္း တိုက္ (ရွမ္း/ေျမာက္)၏ ၾသဝါဒ ဆရာေတာ္ႀကီးႏွင့္ အက်ိဳးေတာ္ ေဆာင္ ဆရာေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ဘဒၵႏၲ ဝိမလ၊ ဘဒၵႏၲ အာစိႏၲ၊ ဘဒၵႏၲ နာယကႏွင့္ ဥကၠဌ (ေဂါပက)အဖြဲ႕ ဦးထိန္လင္း၊ (ဒု)ဥကၠဌ ဦးတင္ယု၊ အတြင္းေရး ဦးစိုးဝင္း (စိမ္းလဲ့ညိဳ စတိုး) ၁၂ ရပ္ကြက္ႏွင့္ ၂၂ ဦးပါ ေဂါပကအဖြဲ႕က ေစတီေတာ္ႀကီး အရွည္တည္တံ့ေရး ဘက္စံုမြမ္းမံမႈတို႔ ကို ကုသိုလ္ယူ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိပါ သည္။ ဆက္သြယ္လွဴဒါန္းလိုပါက ေဂါပကအဖြဲ႕ ဥကၠဌ၊ (ဒု)ဥကၠဌ- ဝ၈၂-၂၃၄၉၆ အတြင္းေရးမႉး- ဝ၈၂- ၂၂၃၅၇ သို႔ လွဴဒါန္းႏိုင္ပါသည္။
ေစတီေတာ္၏ ဗုဒၶပူဇနိယပြဲ ေတာ္ႀကီးကို ႏွစ္စဥ္တေပါင္းလဆန္း ၁ ရက္မွ ၉ ရက္ထိက်င္းပလာခဲ့ ပါသည္။ လား႐ိႈးၿမိဳ႕မန္ဆူေစ်းႀကီး ေရွ႕တြင္ ဘုရားသြားမည့္ လမ္းညႊန္ ကား၊ ဆိုကၠားမ်ားကို ေတြ႔ႏိုင္ၿပီး မန္ဆူေစ်းေရွ႕ ျပည့္လွ်ံထမင္းဆုိင္မွ 'မာလဲက်င္ေခါက္' ထမင္းစားပါဦး ဟုေဖာ္ေရြပ်ဴငွာေသာ ဖိတ္ေခၚသံႏွင့္ အတူ ရွမ္းတုိင္းရင္းသား အစားအစာ၊ ျမန္မာထမင္းဟင္း စားဖြယ္စံုတို႔ကို ျမည္းစမ္းႏိုင္ပါေၾကာင္း...
source: မင္းနႏၵီရွိန္

Labels: First histories-II, Pagodas